Wątpliwości co do proporcjonalności zmian w Kodeksie karnym wykonawczym – analiza Ordo Iuris

Adobe Stock

· Do Sejmu trafił przygotowany przez ministra sprawiedliwości projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw.

· Głównym celem projektowanych zmian, zgodnie z twierdzeniem ich autora, jest „poprawa warunków bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, ochrona społeczeństwa przed sprawcami najcięższych przestępstw, poprawa warunków wykonywania obowiązków przez funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej oraz usprawnienie procedur związanych z wykonywaniem kar pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania”.

· Pozytywną stroną projektu jest samo podjęcie próby kompleksowej reformy przepisów prawa karnego wykonawczego, a także starań na rzecz poszerzenia stosowania systemu dozoru elektronicznego.

· Wątpliwości mogą budzić natomiast propozycje daleko idącej arbitralności postępowania, szczególnie w zakresie pozostawienia skarg skazanych bez rozpoznania czy też sposobów zwiększenia efektywności egzekwowania kary pozbawienia wolności.

PRZECZYTAJ ANALIZĘ – LINK

„Brak jest informacji, z jakich powodów projektodawca uznał, że konieczne jest kumulatywne zastosowanie obu proponowanych rozwiązań w zakresie zatrzymania i tymczasowego aresztowania. Istnieją obiektywne podstawy, by sądzić, że wprowadzanie wszystkich postulowanych rozwiązań w obecnej formie jest zamierzeniem chybionym” – wskazał Przemysław Pietrzak, dyrektor Wydawnictwa Naukowego Instytutu Ordo Iuris.

W uzasadnieniu do projektu wskazano, że „spośród osób wezwanych do stawienia się w wyznaczonym terminie w areszcie śledczym tylko niewielki odsetek skazanych wywiązuje się z tego obowiązku zgodnie z wezwaniem sądu”, jednak nie określono rzeczywistej liczby takich osób. Przedstawione liczby obejmują zarówno skazanych, którzy uchylają się od obowiązku stawienia się do odbycia kary pozbawienia wolności, jak i tych, którzy np. złożyli wniosek o zezwolenie na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, odroczenie wykonania kary, wstrzymanie wykonania kary, i co do których to decyzji sądu administracja jednostki penitencjarnej nie otrzymała informacji od właściwego sądu. Jak zauważa Instytut Ordo Iuris, statystyki pozostają niejednoznaczne, a wynik ich analizy nie jest przesądzający.

Określenie celów ustawy nowelizującej jest bardzo szerokie i może oznaczać właściwie każde zmiany w zakresie tych przepisów. Jednym aktem prawnym miałyby zostać zmienione przepisy często ze sobą niepowiązane, przez co trudne jest zwięzłe określenie czego projekt dokładnie dotyczy. Spora część nowych i zmienianych przepisów ma charakter raczej techniczny i nie są przez to kontrowersyjne. Jednakże jak wskazano w ramach Oceny Skutków Regulacji, „projektowana regulacja ma także na celu wprowadzenie regulacji poprawiających skuteczność wykonania kary pozbawienia wolności w zakresie osadzania prawomocnie skazanych w jednostkach penitencjarnych oraz poszerzenie stosowania systemu dozoru elektronicznego i usprawnienie postępowań w przedmiocie udzielenia skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego”. W związku z tym, mogą pojawić się wątpliwości, czy wszystkie środki, jakie decyduje się wdrożyć Ministerstwo Sprawiedliwości, są na pewno proporcjonalne do celu, jakim jest poprawienie skuteczności wykonania kary pozbawienia wolności. Jak podkreśla Ordo Iuris, istnieją obiektywne podstawy by sądzić, że wprowadzanie wszystkich proponowanych rozwiązań w obecnej formie może nie tylko nie spełniać kryterium proporcjonalności, ale także uderzać w podstawową jednostkę społeczną – rodzinę – czy też prowadzić do dezorganizacji pracy Policji.